YUSUFELİ GERÇEĞİ: ÇED Raporu Ne Demiyor?

30 Ocak 2007 Salı

ÇED Raporu Ne Demiyor?

Yeryüzü Kardeşliği (Friends of the Earth) örgütünün Yusufeli Barajı ile ilgili olarak yayımladığı ikinci rapor, Çevre Değerlendirme (ÇED) ile ilgili. Raporun tamamı henüz Türkçeye çevrilmedi, burada da kısaca önemli noktalarını ve soruları aktaracağım. Rapor, genel olarak Yusufeli barajının çevresel değerlendirmesini ele alıyor ve ENCON'un hazırladığı ÇED raporunun ne kadar eksik ve bilimsel verilere dayandırılmadan yazıldığını sorguluyor.

ENCON'un raporu hazırlarken bazı temel kriterleri es geçtiğini, özellikle tehdit altındaki türler hakkında hiçbir ayrıntılı ve doyurucu bilgi içermediğini belirtiyor. Tür sayılarının azaltılması bir yana, adlarını bile doğrudüzgün anmayan ENCON raporunun en önemli handikapı da bu zaten, türlerini yazdıklarının da ileride ne olacağını yazmadıklarını zaten okuyunca biz de görüyoruz. Mevsimsel olarak hiç bir tür takibi yapılmadığı gibi, bu konuda daha önce yapılmış olan çalışmalara da hiç değinilmiyor. Ayrıntısını ilerde yine yazarım ama şimdilik 15 soruyu çeviriyor ve benim bulabildiğim, daha doğrusu bulamadığım cevaplarımı yazıyorum buraya:

1-Taraflar hangi nedenlerle Dünya Bankası ilkelerini tam olarak uygulamıyor? Bilmiyoruz!

2-Çoruh Havzasında toplam 27 baraj yapımı planlanırken neden bölgesel çevre değerlendirme raporu yok?Bilmiyoruz!

3-Bölgesel çevre değerlendirme raporu ne zaman yapılacak?Bilmiyoruz!

4-Sektörel çevre değerlendirme raporu hazırlandı mı, hazırlanmadıysa ne zaman hazırlanacak?Bilmiyoruz!

6-Bu projeden etkilenecek olan toprakların yasal statüsü nedir?Bu topraklar için bir alan haritası var mı?Bilmiyoruz!

8-Yusufeli barajının ekonomik ömrü nedir? 35-50 yıl arası maksimum

9-Yusufeli barajının ömrü tamamlandığında ne olacak?Bilmiyoruz!

10-1998-2000 yılları arasında yapılan saha çalışmalarının amacı ve sonuçları neydi, hangi yöntemler kullanıldı?Bilmiyoruz!

11-Ağaç, bitki, hayvan,memeli dağılımı bilgilerinin kaynağı nedir?Bilmiyoruz! Çünkü raporda hiçbir referans yok!

12-Mevsimsel fauna ve flora araştırması yapıldı mı?Biz görmedik, bir gören de çıkmadı!

13-2004e ait flora ve fauna bilgileri toplanırken hangi yöntem kullanıldı?Masabaşı yöntemi!

14-Yaşamı tehlikeye girecek olan türlerin her biri için gerekli olan (hayatını devam ettirmesi için) yaşam alanı nedir? Türlerin sayısı bile yarıdan az gösterilmişken, onların hayatlarını nasıl devam ettireceğini tabbi ki hiç yazmamışlar, memelilerin en kalabalığı olan biz insanları ise hiç kaale bile almamışlar!

15-Yaban Keçisi Yönetim Planı'nın tavsiyelerini hükümetin uygulama yükümlülükleri nedir(ne durumdadır?)Bilmiyoruz!

Bildiğimiz bir şey var ki zaten ENCON raporunu okuyan herkesin anlayabileceği şey, bu rapor tamamen "uluslararası kredi kuruluşlarının gereksinimlerini karşlılamak için hazırlanmıştır". Rapor aynen böyle diyor zaten.

Encon tarafından hazırlanan ÇED raporunun tam metnine şu linkten ulaşılabilir: http://www.dsi.gov.tr/yusufeli_ced_nihai_tr.htm

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

SU’YUN HANGİ DÜNYA’SI?

Masamda bir dergi var; ismi Su Dünyası, Ocak 2007 sayısı. Devlet Su İşleri Vakfı’nın aylık ücretsiz dağıtılan yayın organı. Bürokrasideki pek çok benzeri dergi gibi, hükümet politikalarını tanıtmak, övmek, ülkeyi bayındır, güllük gülistanlık göstermek için çıkartılan, lüks kuşe kağıda bol fotoğraf, bol reklam ve niteliksiz yazılarla doldurulan bir dergi. Gazeteci bir arkadaşımın “içerisinde Yusufeli barajı ile ilgili bir yazı var” diyerek vermesi üzerine bir çırpıda okuduğum dergi. Şimdi masamda duruyor ve neresini anlatsam ki(!) diye acı bir tebessümle bakıyorum okul atlası büyüklüğündeki bu dergiye.

İsterseniz şöyle bir sayfalara göz atarak konumuza gelelim; efendim DSİ Genel Müdürü Prof. Dr. Veysel Eroğlu’nun malum olduğu üzere bir takdim yazısıyla başlıyor. Hizmette Yeni Bir Yıl (Ne de olsa yeni yılın ilk sayısına yakışır bir başlık) yazısı “Bütün yeni başlangıçlar insana şevk, heyecan ve umut verir.” cümlesiyle başlıyor ve DSİ tarihinin rekoruyla kapanan 2006 yılının ardından 2007 yılında da çalışmaya “son sürat” devam edeceklerini belirtiyor. Üçüncü cümlesinde ise “Mavi Tünel, Yusufeli Barajı gibi büyük projeler”in temel atma törenlerinin yapılacağını müjdeliyor!

İki sayfalık yazıda geçmiş yıla övgüden sonra esas bizi ilgilendiren satırları birlikte okuyalım:

“Yeni yılda Türkiye’nin uzun vadeli enerji hedefleri çerçevesinde çok önemli bir yer tutacak olan Borçka Barajı’nı hizmete alıp, Çoruh nehrimizi dizginleyecek 4. tesis olan Yusufeli barajının temelini atacağız. Bekir Karadeniz’in Gecikmiş Şiirler’de, “Toprak az, gökyüzü boldu doğduğum yerde/ Topraktan gerçeği, gökyüzünden düşlemeyi öğrendim...” diye anlattığı Çoruh vadisi bilindiği üzere ülkemizin en dağlık bölgelerinden biridir. Dünyanın en hızlı akan nehirlerinden biri olan Çoruh’un derinlemesine yardığı vadide coğrafi şartlar insan hayatını zorlaştırır. Şimdi ise bu vadi insan emeğiyle dolacak, Çoruhun azgın suları artık bölge insanına iş, aş ve ışık olarak dönecek.”

Güzel cümleler değil mi? Sayın Eroğlu’nun ifadelerini bir mantıksal analize tabi tutacak olursak şöyle bir formül yeşeriyor insanın kafasında: toprak az, bölge dağlık, nehir hızlı = baraj yapılmalı, iş, aş ve ışık elde etmeli. Kısaca denklem bu; tabii sayın Genel Müdür, barajın mükemmel bir çözüm olacağını da zekice bir alıntıyla meşrulaştırmaya çalışıyor. Benim de tanıdığım, Artvinli şair Bekir Karadeniz’in iki dizesine başvuruyor ama fena halde yanılıyor, gökyüzünden düşlemeyi öğrenen bir insan nasıl olur da, güzel bir çevre, hayat ve gelecek için başka bir alternatif düşünemez, başka bir Yusufeli hayal edemez de tutar “öyleyse baraj olsun” diyebilir!!! Umarım ücretsiz derginin bir sayısını Almanyaya gönderme zahmetinde bulunur sayın Genel Müdür ve Bekir Karadeniz de bu sayede, kirli bir projeyi meşrulaştırıcı bir yazıda, güzelim dizelerinin kullanıldığını öğrenir.

Devam edelim Su Dünyası’na, Genel Müdürün yazısından hemen sonra 12 sayfalık mühendislik şirketlerinin tam sayfa reklamları ve yarımşar sayfalık suya tirit haberler. Ve birkaç sayfa sonra, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler’in, 2007 DSİ Bütçesinin TBMM’de kabul edilmesi üzerine yaptığı konuşmanın metni yer alıyor.İlginçtir sayın Bakan bir sürü ayrıntıdan bahsetmesine rağmen bir tek defa olsun Yusufeli ismini anmıyor, sanki Genel Müdür’ün övüne övüne bitiremediği, 2007 yılının en büyük projesi Yusufeli Barajı bu memlekette yapılmıyor, ya da Sayın Bakan, misafir konuşmacı olarak uganda meclsine sesleniyor, ya da bir dünya proje varken Su Dünyası dergisi, Bakanın konuşmasına daha çok reklam almak için kısa bir makas atıyor!!

Konuşmanın bittiği sayfanın sol üst köşesinde Bakanın, sağ sayfaya bakan bir fotoğrafı yer alıyor, sağ sayfada ise kocaman bir baraj gölü ve üzerinde Cengiz Group reklamı. Vee hemen sayfayı çevirince karşımızda Yusufeli Barajı ve HES başlıklı yazı. Çift sayfayı boydan boya, Yusufelindeki baraj çalışmasının fotoğrafı kaplamış ama fotoğrafın hangi tarihte ve nerede çekildiğine dair yani Yusufeli’ye ait olduğuna dair bir not yok!! Başlangıç sayfasındaki koca fotoğrafı, sonraki sayfalardaki iki büyük haritayı çıkartınca geriye yaklaşık 2,5 sayfalık hödük bir yazı kalıyor. Burada, Yusufeli Projesinin Önemi diye bir küçük alt başlık var, barajın büyüklüğünden övünen satırları es geçip, zurnanın zırt dediği satırları okuyalım ibretle:

“Yusufeli projesinin gecikmesi halinde, Deriner, Borçka ve Muratlı barajlarının göl hacimleri, çok fazla rusubat taşıyan Çoruh nehrinin getireceği sedimentle dolacağından, bu barajların ekonomik ömürleri de kısalacaktır. İnşa halinde olan Çoruh nehri projelerinin beklenen verimlerle çalışabilmeleri Yusufeli barajının sağlayacağı su depolaması ile mümkün olacaktır.” Bu cümleden hemen sonra, Çoruh havzasından gelen suyun üçte birinin Yusufeli baraj gölünde depolanacağı belirtilerek, “depolanan bu sayesinde, yapımı devam eden Deriner barajında 100 MW, Borçka Barajında 43 MW ve Muratlı Barajında 17 MW olmak üzere her üç baraj santral kapasitelerinde toplam 160 MW’lık bir kapasite artışı olmaktadır. Bir başka deyişle Yusufeli Barajı yapılmadığı takdirde, mansapta bulunan üç barajda 160 MW’lık bir kapasite azalması ile 467 milyon kwh yıllık enerji kaybı olacaktır; yani Yusufeli barajının ekonomiye katkısı 700 MW’dır. Dolayısıyla Yusufeli barajının ekonomik hesabı yapılırken, bu hususun dikkate alınması gerekmektedir.”

Evet aynen böyle yazıyor DSİ’nin resmi yayın organı Su Dünyası’nda. Yanlış mı okudum diye satır satır defalarca okudum bu bölümü. Pes doğrusu; bu satırların yazarı da herhalde Genel Müdürünün zeka pırıltılarından nasibini almış ki, kendince hin bir formül bulmuş; 540 MW olan Yusufeli barajı enerji üretimini, ustaca 700 MW’a çıkarmış. Ama nedense aynı zekayı, “nasıl oluyor da bu barajlar silsilesi aşağıdan yukarıya, mansaptan menbaya doğru inşa edililiyor?” sorusunu cevaplamakta kullanmıyor. Genel Müdürün düz mantığını aynen, yukarıdaki alıntıladığım satırları yazan kişi de taşıyor, üstelik yüzyılın DSİ itirafını yapıyor ama haberi bile yok: açıkça belirtiyor Yusufeli barajının geciktiği her gün aşağıdaki barajların ömürlerinin kısaldığını. Ama nedense hiç sormuyor, “yahu iyi de bu Yusufeli Barajı DSİ’nin resmi iyimser tahminlerine göre 8 yılda bitecek, ve elektirik üretmesini 8-10 yıl bekleyeceğiz, aynı anda aşağıdaki barajlarda on yıl yaşlanmış olacak, ekonomik ömürlerinin üçte biri zaten tükenmiş olacak, bu ne iştir, kimdir bu işin müsebbibi?”

Evet sormuyorlar ama çala kalem övgü düzüyorlar Yusufeli barajının ülkenin ali menfaatine uygun olduğuna dair. Dilerseniz bir sonraki önemine bakalım Yusufeli Barajının:

“ Yusufeli projesinin mansap projelerine faydası hariç yıllık faydası 102 milyon ABD doları olup, yatırım aşamasında yaratacağı yaklaşık 5000 (yanlış okumadınız, yazıyla beşbin diyor.) kişilik istihdam olanağı ile bölge halkına faydası da ayrıca göz önüne alınmalıdır.”

Başka söze gerek var mı bilmiyorum; mansap projesine faydasını hesap etmeliymişiz, sanki Deriner ve Muratlıyı yaparlarken düşünülmemiş de şimdi hesaba katılması gereken bir şeymiş gibi, durum böyle yine kendi rakamlarına göre 90 milyon dolar da 102 milyon dolara çıkıyor, üstüne bir de beşbin kişiye istihdam deniyor. İddia bile etmiyorum; beyfendinin dediği gibi, kurnazlık yapıp 700 MW’a çıkartmış olalım, yıllık faydası da 102 milyon ABD doları olsun, Su Dünyası dergisi de bir sonraki sayısında ücretsiz hesap makinesi dağıtsın ve oturup maliyet hesabını herkes dürüstçe yapsın, bakalım devletin ve toplumun menfaatine mi hizmet ediyor bu proje yoksa devletten ihale alan ve çarşaf çarşaf reklam vererek DSİ’yi ihya eden birilerinin çıkarına mı?

Yazı uzadı biraz ama bunu da yazmazsam içim rahat etmeyecek; efendim, yazının devamında ÇED ile ilgili şu iki cümle yer alıyor:

“Yusufeli Barajı ve Hes Projesi, 23.06.1997 tarih ve 23028 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliğinin geçici 1. maddesi muhtevasında olup, yönetmelik gereğince ÇED raporu hazırlanmasına gerek bulunmamaktadır. Buna rağmen Konsorsiyum, kredi veren kuruluşlarının da talepleri doğrultusunda uluslararası normda bir ÇED raporu hazırlamıştır.”

Madem öyle ayıklayalım pirincin taşını: İki cümlede üç yanlış. Birincisi, Yusufeli barajı için bir ÇED raporunun zorunlu olduğu, sözkonusu yönetmeliğin geçmiş projeye uygulanamayacağını savunan Enerji Bakanlığını Danıştayın haksız bulduğudur. İkincisi, ayrı yazılan “da”ya burada gerek yoktur çünkü tamamen kredi veren kuruluşların talepleri doğrultusunda hazırlanmıştır, yani Konsorsiyum bize lütfedip de bir ÇED raporu sunmadı, mecbur kaldığı için apar topar bir rapor uydurdu. Üçüncüsü “yangından mal kaçırır gibi apar topar hazırlanan ÇED raporu”nun, uluslararası normlarla alakası yoktur; kendileri de bal gibi biliyor uluslararası normlara uygun ÇED raporlarının ne kadar sürede ve hangi araçlarla ve tarafsızca yapılması gerektiğini.

Son söz olarak başa dönelim isterseniz, Genel Müdür ne diyordu: “Bütün yeni başlangıçlar insana şevk, heyecan ve umut verir.” Evet bir tek bu ifade de hemfikiriz; ama kırk yıldır sürünen, bataklıktan bataklığa itilen projeler değildir insana şevk, heyecan ve umut veren yeni başlangıçlar. Yeni başlangıçlar adından da anlaşılacağı üzere varolana yeniden soyunmak değil, pisliği temizleyerek, suyun başka bir geleceğe de sahip olabileceğini düşünerek, barajsız ve yıkımsız bir Yusufeli’nin mümkün olduğuna inanarak gerçekleşebilir.

Toplantıya Davet

Ankara'da düzenlenecek olan YUSUFELİ BARAJI konulu toplantı Ankara Yusufeli Kültür Turizm ve Dayanışma Derneği önderliğinde,25 Şubat 2007 tarihinde Saat 13.00'de Kızılay-Bayındır Sokak'ta bulunanTürk-İş Sendikası Genel Merkezi'nin toplantı salonunda yapılacaktır.Türkiye'nin çeşitli il ve ilçelerinde bulunana Yusufeli ve Artvin dernekleri ile konuya duyarlı tüm hemşehrilerimize duyurulur. YUSUFELİ KÜLTÜR TURİZM ve DAYANIŞMA DERNEĞİ Yüksel Cad. No.36/8 Kızılay Ankara Tel: 0312 434 49 08

Barajlar ve Çevre Tahribatı

İlber Ortaylı'nın 24 Eylül 2006 tarihli Milliyet Gazetesi'ndeki yazısı:

Barajlar ve Çevre Tahribatı

1950'lerin Türkiye'sini hatırlayan bizim kuşağın "baraj" diye bildikleri Ankara'nın suyunu sağlayan Çubuk Barajı'ydı ve biriken su artık yetmemeye başlamıştı. Ülkenin elektrik ihtiyacını temin edecek kaynaklar sınırlıydı. Kontrol altına alınması gereken, dahası debisi mevsimine göre değişen nehirler sulama için de kullanılır hale gelmeliydi. Adnan Menderes iktidarında baraj mühendisleri ortaya çıktı. Doğrusu asırlık Teknik Üniversite'nin iyi mühendis yetiştirdiği görülüyordu. Türkiye umut bağlayacağı yeni bir gruba sahipti. Bir müddet sonra Orta Doğu Teknik Üniversitesi kuruldu. Dışarıda eğitim görenler de onlara katıldı.

1950-60 arası Celal Bayar'ın "bizim su müdürü" dediği Süleyman Demirel gençti, bilgiliydi, işini takip ediyordu, barajların başındaydı. Sarıyar Barajı ortaya çıktı. İç Batı Anadolu'nun bu göz kamaştıran eseri elektrik üretiyordu. Hükümet övünüyordu. Ardından Hirfanlı baraj gölü teşekkül ettirildi; daha düzenli elektrik ve sulamayı öngörüyordu. Seyhan Barajı iktidarın çok "böyyük" projesiydi. Uygarlığın iki yüzüMuhalefet bu büyüklüğün karşısında susmadı; "Suyu tutan dağı ve etraftaki tepeleri köstebekler delince bentler çökecek, sular her tarafı basacak" diye feryat ettiler. Tabii bu olmadı ve baraj projelerine karşı da muhalefetin ciddi bir tenkit ve alternatif proje üretemediği anlaşıldı. Birçok düzeltilebilir yanlış bizim tarihimizde muhalefetin ciddiyetsizliğinden dolayı uygulamaya konmuştur.

Bizim gençliğimizin Türkiye'si sıkıntı ve enflasyonla boğuşmaya başlamıştı, bunun önemli bir nedeni uzun dönemli baraj yatırımlarıdır. Keban Barajı doğuyu elektriğe kavuşturacaktı ama batıyı kavuşturduğu açık; bir de baraj çevresindeki her sınıf halk arazi istimlak bedeliyle akçalandı, ne yapacaklarını bilemedikleri bu paraları harcamakta kendilerine yardım edenler çıktı. Ünlü Evliya Çelebi'nin deyişiyle; "esnaf-ı melunan-ı menhusan" denen tipler bölgeye akın etti. Su yükselmeye başlayınca insanlar kaybolan köylerini ve mezarlıklarını sabitleşen gözlerle seyrettiler.

Derken bugün dahi herkesi dehşet ve hayranlığa düşüren Atatürk Barajı; "Türkiye suyumuzu götürüyor" diye feryat eden Arap devletleri ve sayısız arkeolojik kurtarma çalışmaları ve nihayet yeşeren Harran Ovası....Uygarlığın bir yüzü tatsızdır ama öbür yandan 1960'lar Türkiye'sinin karanlık kasabaları aydınlandı, hatta köyler elektriğe kavuştu. Sanayinin yapısı değişti, televizyon eğrisi doğrusuyla her eve girdi. Elektriği şelalelerden veya petrolden değil, Ferhat misali dağları örerek elde eden bir toplum olduk.

Asıl facia Çoruh Vadisi'nde

Mühendislerimiz gururluydu, haklıydılar. İşte insan yapısı ve iktidar hissinin dönüm noktası böylece nihayet ortaya çıktı. İnsanlar durmayı bilmez. Baraj histerisi başlamıştı; bol alüvyonlu sulardan dolayı ancak 20-25 yıllık kullanımı olan barajlar önce eski eserleri, güzelim bahçeleri, fauna ve florası ile yani hayvan ve bitki örtüsüyle Fırat kıyısındaki muhteşem Halfeti'yi sulara gömdü. Diğer bir projeyle eski çağların Zeugma'sı su altında kaldı; Halfeti'ye ses çıkarmayanlar beynelmilel ekran karşısında iyi "show" yaptılar doğrusu. Neydi o bazılarının taktıkları, "rescue team" yazılı pazubentler! Sonra bir yeni baraj projesiyle Hasankeyf beynelmilel bir karşı kampanyaya konu oldu. Asıl facia Çoruh Vadisi'nin sular altında kalacak olmasıdır. Zamanları ve medeniyetleri temsil eden bir sürü orijinal eser, nadir bitki ve hayvan cinsleri yok olacak. Telafi edilemeyecek doğanın yanında, Yusufeli'nin ve vadinin orjinal folkloru, bu folkloru yaratan sevimli köylüler orayı terk edecekler.Barajın üretim süresi de boyu posu ve kapsadığı alanla pek münasip değil. Artık baraj yoluyla pahalı ve geçici elektrik elde etmek çılgınlığından vazgeçmeli; daha ciddi, etkili ve uzun ömürlü üretim sağlayacak kaynakları yaratma konusunda düşünmeliyiz. Türk mühendisleri niteliklidir. İki asırlık eğitim ve birbiriyle rekabet eden tanınmış eğitim kurumları Sibirya'yı, Orta Asya'yı, Ortadoğu'yu fetheden projeleri gerçekleştiriyorlar. Mesleklerini biliyorlar.Ama şurası gerçek, beş sene Gümüşsuyu'nda, Maçka'daki okullarında okuyanlar Galata Köprüsü'nü geçip eski İstanbul'un zenginliklerini taramış değillerdir. İçlerinde Ayasofya ve Süleymaniye'ye gitmeyenler vardır. Bazıları için maalesef geldikleri güzelim köyler sadece sıkıntı ve bakımsızlık demektir.Bize düşen görevProjelerinde ve hesaplamalarında o toprağın altı ve üstünü çok hesaba katmazlar. Nitekim bazı ünlü mimarlarımız için de İstanbul'un ahşap konaklarının gençliklerinde oda oda kiracı olarak oturdukları sıkıntılı günlerle eşanlamlı olması gibi. Onlar için Süleymaniye sıkıntılı gençliktir. Fatih'i dönmemecesine terk etmişlerdir. Projelerinde ve düşünce dünyalarında bunlar güzellik değil, sıkıntılı unsurlar olarak yer alır. Trakya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi yeni kurulan üniversitelerin arkeoloji bölümleri için örnek sayılacak bir çalışma başlattı. Bergama civarındaki Allianoi... Roma çağının Batı Anadolu'sunda çok ünlü bir kaplıcaydı. Roma tedavi sisteminin nadide örneklerini her yanında görüyorsunuz.Allianoi kaplıcalarının geçirdiği ilk tahribat Özel İdare eliyle oldu. Şimdi ise yakınında yükselen baraj buraları da yutacak ve o güzel çevre bir daha görülmeyecek. Dr. Ahmet Yaraş ve ekibi hiç yüksünmeden her gelene kalıntıları gösteriyor ve barajın durdurulması için talepte bulunuyor. Çevreye dikkat ediyorlar ve restorasyona önem veriyorlar. Kampanya afişleri her yeri sarmış.Doğrusu Roma uygarlığının her iyi korunmuş kalıntısı bizim gibi imparatorluk çocukları için bir görev olmalı. Ecdadın fethettiği ülkenin güzelliğini de hissetmeliyiz. Çünkü burası çok güzel bir yurt parçası. Allianoi faciasından dönüş yok gibi. Üretilecek enerji de zamanı ve miktarı itibarıyla hiç de alkış tutulacak şey değil. Bu baraj isterisinden kurtulmanın zamanı geldi. Lütfen artık güzellikleri gömmeyecek, muassır teknolojilerden istifade edelim.

HAYALET ŞEHİR

Simon Kuper'in aynı zamanda kitabının da başlığı olan çok güzel bir deyişi var: Futbol Asla Sadece Futbol Değildir!

Yani bize sadece 11 er adamın karşılıklı top koşturması gibi gelen futbolun, arkasında çok farklı dinamiklerin olduğunu, sıradan taraftarlar, fanatikler, holiganlar, şikeler, hesaplar, mafyalar, transferler, sloganlar, kentler, düşmanlıklar, showlar, simgeler velhasıl koca bir futbol endüstrisini çeviren devasa çarkları da hesaba katmamız gerektiğini anlatan müthiş bir deyiş.

Şimdi bu başlıktan bir benzetme yapacak olursak artık hepimiz biliyoruz ki BARAJ ASLA SADECE BARAJ DEĞİLDİR!: Göçeden insanlar, kaybolan çevre, değişen iklim, trajediler, para mafyaları, büyük inşaat grupları, konsorsiyumlar, hileler, ihaleler, siyaset ve uluslarası aktörler v.s. Şimdi burada meseleyi kazıdıkça, her geçen gün yeni bir boyutunu yakalıyoruz Yusufeli barajının. Şimdi ben kendi payıma bakıyorum da, on yıl önce bildiklerim bu on yıllık sürede öğrendiklerimin onda biri bile değilmiş; ama eminim daha büyük bir tablonun ise halen daha az bir kısmını görebiliyoruz. Fırsat buldukça, iki dilde sürekli yeni taramalar yapıyorum internette, bazılarını geçmişte paylaştım, bir kısmı kişisel arşivimde duruyor ve her yeni bilgiyle karşılaşınca bir öncekileri de ister istemez kurcalıyorum ve büyük tablo biraz daha netleşmeye başlıyor.

Evet bir süredir Çoruh vadisindeki madenler, uzun vadeli projeler, çıkar grupları ve bunların barajlar silsilesiyle özellikle de Yusufeli Barajıyla olan ilişkisini çözümlemeye çalışıyorum. Peşinen şunu söyleyeyim ki, barajlarla madenler arasındaki bağı, ilerde biraz daha net görmeye başlayacağız ki, bu da yeni bir tartışma düzlemi çıkaracak ortaya. Bundan önce bir kaç yazı okumuştum, bölgenin maden yapısıyla ilgili. Çalışmaların bir kısmını da Yusufelinde bizzat görme imkanım oldu, ama görünen tarafı, işin görünmeyen tarafının çok çok az bir kısmı. Meğer, uluslararası maden çevrelerinde bir zamandır Yusufeli vadisinin ismi de geçiyormuş ama biz nasıl olduysa es geçmişiz bu süreci. Geçen Ekim ayında yayınlanan İngilizce Loeb&Aron Co. Limited şirketinin bir bülteninde Yusufeli barajı ve madenlerle ilgili bir yazıya rastladım. Tamamını fırsat bulup çevirince gönderirim ama özetle, yazı bölgedeki madenlere, Cominco şirketine ve barajdan bu madenlerin etkilenme durumuna dikkat çekiyor. Yazının satır aralarında önemli bilgiler var:

Anlıyoruz ki uluslararası maden firmaları, barajcılarla bir şekilde temas kuruyor ve projenin istekleri doğrultusunda bir takım değişikliklere gitmesini sağlamaya çalışıyorlar. İşin ucunda müthiş bir ekonomik ve uzun vadeli rant sözkonusu olduğu için bu çıkar gruplarının hükümeti bir şekilde kendi istekleri doğrultusunda hareket etmeye zorlayacakları çok açık. Özetle öyle bir baraj sonrası Yusufeli planlanıyor ki "ne şiş yanacak ne kebap", sadece bölge boşaltılacak, bir süre sonra yeni ilçe yeri dağılacak ve koca vadide sadece takibini kimsenin pek yapamayacağı düzenlemelerle sondajlar çalışacak. Aşağıya ingilizce bilen arkadaşlar için linkini verdiğim yazıda ilginç bir örnek var arkadaşlar. İspanyanın kuzeyinde aynen bizim Yusufeli ölçeğinde tarım arazisi yıllar önce su altında bırakılıyor, ve ilçe yakındaki bir bölgeye taşınıyor. Fakat zaman içinde bir kaç yerli aile hariç herkes terkediyor, makalenin yazarı bizzat gidip gezdiği bu kasaba için HAYALET ŞEHİR tanımlaması yapıyor: insansız ve kesif bir melankoli kokan şehir!

Ne dersiniz, Üşüktepe-Öküzyatağı vesair adlarla taşınması planlanan coğrafyada kurulacak bir Yusufeli, hayalet şehrin ta kendisi olmayacak mı: insansız, tarımsız, yaşamsız bir küçük şehir, her an terkedilmesi beklenen hayalet şehir.. Korku filmi gibi belki, ama korkularımızın üzerine gitmekten başka çaremiz kalmadıysa, korkmadan ve henüz zaman varken bu kabusu bertaraf etmemiz gerekiyor.

Ve bir kere daha kalbimin en derinliklerinden gelen sesi size de söyleyeyim, evet bu baraj asla sadece basit bir baraj projesi değil ve bu baraj A-S-L-A G-E-R-Ç-E-K-L-E-Ş-M-E-Y-E-C-EK!

Meraklısına: www.minesite.com/fileadmin/content/pdfs/medRes131106.pdf -

YUSUFELİ BARAJININ BİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ

Yeryüzü Kardeşliği (Friends of the Earth) örgütünün Yusufeli Barajı ile ilgili olarak yayımladığı ikinci rapor, Çevre Değerlendirme (ÇED) ile ilgili. Raporun tamamı henüz Türkçeye çevrilmedi. Rapor, genel olarak Yusufeli barajının çevresel değerlendirmesini ele alıyor ve ENCON'un hazırladığı ÇED raporunun ne kadar eksik ve bilimsel verilere dayandırılmadan yazıldığını sorguluyor. İngilizce tam metni için bkz. www.eca-watch.org/problems/dams/Comments_Yusufeli_EIA_9oct06.pdf -

BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI

John Perkins'in April Yayıncılık (2005)'tan çıkan "tüyler ürperten gerçekler"i anlatan kitabı. " 'Ekonomik tetikçiler (ET'ler), yerküre üzerindeki ülkeleri trilyonlarca dolar dolandıran yüksek ücretli profesyonellerdir. Dünya Bankası, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve diğer yabancı "yardım" kuruluşlarından büyük şirketlerin kasalarına ve gezegenimizin tabii kaynaklarını kontrol eden birkaç varlıklı ailenin ceplerine para aktarırlar. Kullandıkları araçlar arasında sahte finansal raporlar, hileli seçimler, rüşvet, zorbalık, seks ve cinayet bulunmaktadır. Oynadıkları oyun imparatorluklar kadar eski olmasına rağmen, günümüzdeki küreselleşme sürecinde yeni ve korkutucu bir boyuta ulaşmıştır. Nereden mi biliyorum; ben de bir ET idim."

YUSUFELİ GERÇEĞİ

30 Ocak 2007 Salı

ÇED Raporu Ne Demiyor?

Hiç yorum yok:

BALUÇALİ

SU’YUN HANGİ DÜNYA’SI?

Toplantıya Davet

ÜLKE İNSANIMIZI BİLGİLENDİRME VE GÖREVE ÇAĞRI

KAÇKAR

Barajlar ve Çevre Tahribatı

RAFTİNG

HAYALET ŞEHİR

YUSUFELİ BARAJININ BİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ

iŞHAN KİLİSESİ

BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI

USTA BALIKÇI

Suda Kurudu Kökler

YUSUFELİ ZEYTİNİ

İKİZ KANO

Blog Arşivi

BARHAL KİLİSESİ

Hakkımda

AHALT İLKOKULU 1946

BİR ÇİFT PATİK

GEZGİN ŞAHİN